Metody wyceny, czyli jak wycenić wartość swojego przedsiębiorstwa?

Rozważasz sprzedaż firmy, ale nie wiesz w jaki sposób określić cenę wyjściową? Jesteś właścicielem, który chce wprowadzić zmiany i rozważa możliwe ruchy na rzecz firmy, na przykład wejście inwestora? Może zwyczajnie jesteś ciekawy, ile wart jest dorobek, nad którym latami ciężko pracowałeś? We wszystkich tych przypadkach niezbędne staje się oszacowanie wartości przedsiębiorstwa. Jednak jak ją uzyskać i która z metod będzie najwłaściwsza? Są to pytania, na które poniżej postaramy się Wam odpowiedzieć.

Czym jest wycena?

---

W przeciwieństwie do ogólnego przeświadczenia, wycenę przedsiębiorstwa można dokonać na różnym stadium rozwoju przedsiębiorstwa. Dodatkowo należy pamiętać, że nie jest ona określana jedynie na podstawie sprawozdań finansowych, które nigdy nie odzwierciedlają rzeczywistej wartości firmy. Co więcej, do dyspozycji jest wiele różnorakich metod, a żadna z nich nie jest w żaden sposób wiążąca, bo ten temat jest przecież wyjątkowo wielowarstwowy. Stąd, aby określić jak najbardziej rzeczywistą wartość firmy zaleca się zastosowanie różnych metod wyceny przedsiębiorstw, które zostaną indywidualnie dobrane a nie rzadko to ich koniunkcja zapewni właściwszy obraz wartości przedsiębiorstwa.

Do dwóch najpopularniejszych metod oceny wartości można zaliczyć:

• metodę zdyskontowanych przepływów pieniężnych (ang. Discounted Cach Flow, DFC)
• metodę porównawczą opartą na mnożnikach.

Metoda zdyskontowanych przepływów pieniężnych

---

Metoda ta bazuje na założeniu, że bieżąca wartość przedsiębiorstwa jest ściśle powiązana ze zdolnością do generowania zysków w przyszłości. Zatem teraźniejsze i przeszłe wyniki finansowe wykorzystywane są do zarysowania trendów i oszacowania kondycji firmy na kilka lat do przodu. Kluczową zmienną wpływającą na obraz prognozy jest zdolność do trwałego generowania przepływów pieniężnych (free cash flows), czyli wytwarzania nadwyżki wpływów pieniężnych z działalności operacyjnej liczonej po opodatkowaniu. Istotnym punktem oprócz tempa oraz kierunku nadwyżki, stanowią również wszelkie ryzyka, które mogą znacząco zakłócić występujący trend. Ponadto ze względu na zmienną wartość pieniądza, wszystkie przyszłe przypływy należy docelowo zdyskontować i przeliczyć na wartości obecnie obowiązujące.

Do uzyskania rzetelnego wyniku analizy konieczna jest dogłębne poznanie wycenianego przedsiębiorstwa. Co więcej jest to stosunkowo trudne oraz czasochłonne zajęcie, stąd najlepiej, aby wycenę przeprowadzała osoba skrupulatna i posiadające wieloletnie doświadczenie.

Zastosowanie tego sposobu nie jest wskazane, w przypadku przedsiębiorstw, które:

• są w trakcie fuzji lub przejęć,
• przechodzą proces restrukturyzacji,
• generują zmienne wyniki finansowe,
• lub są ściśle powiązane z kondycją koniunktury.

Analiza porównawcza

---

Jedną z najbardziej intuicyjnych podejść do oszacowania wartości biznesu stanowi analiza porównawcza. Polega ona na określeniu ceny naszego przedsiębiorstwa odwołując się do sfinalizowanych transakcji M&A (sprzedaż, fuzja itd.) przedsiębiorstw możliwie zbliżonych do naszego. Wybrane spółki, do których będziemy się odnosić powinny cechować podobny profil oraz skala działalności, jak również funkcjonowanie w podobnym otoczeniu oraz warunkach ekonomicznych co dana spółka. Danych dotyczących transakcji najlepiej szukać maksymalnie na przestrzeni kilku ostatnich lat. Następnie porównując odpowiednie wskaźniki otrzymamy orientacyjną kwotę, za którą możemy dokonać przekazania spółki. Kluczowym punktem wyceny stanowi dobranie wskaźników, które w oczach potencjalnych nabywców będą kluczowe do podjęcia ostatecznej decyzji. Do najczęściej wybieranych należą przepływy gotówkowe oraz zyski (głównie przychody ze sprzedaży oraz zyski operacyjne - EBITDA lub EBIT).

Oszacowanie wartości na podstawie rzeczywistych transakcji zakończonych sukcesem wydają się obiecującym odniesieniem, jednak znalezienie odpowiednich spółek lub wręcz samo zdefiniowanie „spółek porównywalnych” może być czasochłonne lub wręcz niemożliwe. Należy również pamiętać, że otrzymana analiza nie uwzględnia przeszłych i przyszłych zmian, dlatego jest prostsza do przeprowadzenia, ale jej obowiązywanie może być znacznie krótsze.

Metody tej nie należy jej stosować w przypadku, gdy:

• nie dysponujemy danymi dotyczącymi zawarcia transakcji spółki o zbliżonych wskaźnikach kluczowych dla naszej działalności,
• w okresie między przekazaniem porównywanej spółki a sytuacją obecną wystąpiła istotna zmiana na rynku,
• chcemy, aby wynik analizy posłużył nam jako wskaźnik przez dłuższy okres czasu.

Podejścia pomocnicze

---

W wyniku zastosowania obu podejść uzyskujemy jedynie oszacowaną wartość przedsiębiorstwa (enterpise value), która powinna posłużyć jako punkt odniesienia, a nie prawdę absolutną. Oprócz wymienionych metod istnieje szereg innych podejść, które pozwalają spojrzeć na wartość pod różnorakim kątem.

Przykładowo metoda skorygowanej wartości netto (adjusted net asset value) poddaje wycenie rynkowej aktywa i zobowiązania spółki na konkretny dzień wyceny. Stosowana jest ona w ściśle określonych przypadkach, między innymi: gdy firma poddawana wycenie generuje niewielkie przepływy finansowe z działalności operacyjnej lub gdy w firmie dominującą pozycję po stronie aktywów zajmują wartości niematerialne i prawne. Dodatkowo jej zastosowanie może być korzystne dla firm, w których pojedynczy właściciel prowadzi i zarządza całą firmą (tzw. „teatr jednego aktora”), stad samo jego odejście może mieć nieobliczalne i zasadnicze konsekwencje.

Ocena wartości marki polega na określeniu wartości dodatniej marki, czyli dodatkowych korzyści ekonomicznych, jakie może osiągnąć firma z tytułu samego jej posiadania w porównaniu do sytuacji, w której by nią nie dysponowała. Do jej obliczenia pomija się tak istotne zmienne jak: wartość czynnika ludzkiego, majątek materialny i niematerialny, kontrakty i relacje z klientami itd., stąd otrzymany wynik oceny jest jedynie odseparowanym od kontekstu, pojedynczym komponentem składającym się na wartość przedsiębiorstwa. Niemniej przeprowadzenie takiej analizy może stanowić silny argument w trakcie negocjacji, gdyż dobrze ugruntowana marka finalnie przekłada się na kreowanie wartości firmy.

Co po wycenie?

---

Wykorzystanie kilku metod do przeprowadzenia analiz to jeszcze nie wszystko. Otrzymane wyniki mogą znacząco się od siebie różnić, stąd należy ocenić wiarygodność i dokładność każdego z nich oraz obrać je za punkty orientacyjne. Następnie przechodzimy do kolejnego kroku, czyli dokonana korekty uzyskanych wyników. W tym celu należy przyjąć szerszą perspektywę, uwzględnić dodatkowe czynniki, takie jak: toczące się przeciwko firmie postępowania sądowe, obawy o odejście kluczowych pracowników, zaległe zobowiązania podatkowe, czy poziom trudności finalizacji sprzedaży.

Znając już potencjalnego inwestora możemy zastanowić się jakie korzyści otrzyma on po przejęciu naszego biznesu. Jeżeli inwestor interesuje się Twoją firmą ze względu na plany poszerzenia swojej działalności lub ucięcia kosztów, wówczas zakup Twojej firmy będzie tworzył efekt synergii. Przed podjęciem negocjacji i ustaleniem ceny wyjściowej należy pamiętać o konieczności odprowadzenia podatku oraz opłaceniu doradców wspierających Cię w realizacji transakcji. Ponadto inwestor w większości przypadków będzie chciał choćby symbolicznie negocjować cenę, którą podałeś na wejściu. Miej to na uwadze i daj sobie pole manewru uwzględniając te czynniki w cenie wywoławczej.

Po co wyceniać przedsiębiorstwa?

---

Jakie zalety niesie za sobą profesjonalnie dokonana wycena przedsiębiorstwa? Przede wszystkim, jeżeli rozważasz sprzedaż firmy, jest to doskonały punkt odniesienia dla oceny ofert, które otrzymasz od potencjalnych inwestorów. Nawet najwyższa finansowo oferta może okazać się mało korzysta, gdzie bez wyznaczonego wcześniej punktu odniesienia (tak zwanego „benchmark’u”), możesz ulec złudzeniu i zgodzić się na niekorzystne warunki. Dodatkowo w trakcie rozmów negocjacyjnych wycena stanowi konkretny argument, który w wielu przypadkach może zapobiec próbie znaczącego zaniżenia wyceny ze strony inwestora. Dzięki dobremu rozeznaniu rynku możesz poprzeć swoje stanowisko powołując się na cenę sfinalizowanej w ostatnich latach sprzedaży firmy o podobnej działalności co Twoja. Jeżeli jednak Twoja pozycja na rynku jest stabilna i nie myślisz jeszcze o przyszłych losach swojego przedsiębiorstwa, planując kolejne ruchy warto być świadomym, na jakim stadium obecnie znajduje się Twoja działalność.

Podsumowanie

---

Mimo wielu dostępnych metod wyceny wartości biznesu, żadna z nich nie jest idealna i w ostatecznym rozrachunku Twoja firma jest tyle warta, ile ktoś chce za nią zapłacić. Mimo to lepiej uzyskać pewne punkty odniesienia niż błądzić po omacku, zwłaszcza przy podejmowaniu istotnych decyzji co do losów Twojej firmy.

Jeżeli posiadasz mała firmę i chciałbyś poznać wstępne szacunki wartości przedsiębiorstwa, możesz skorzystać z profesjonalnych narzędzi online (dostępnych między innymi tutaj), dzięki którym samodzielnie dokonasz analizy finansowej wykorzystując do tego kilka niezależnych metod.

Jeżeli natomiast rozważasz podjęcie poważnych kroków w kontekście przedsiębiorstwa o znacznej wartości, zawsze warto w tej sprawie skontaktować się z doświadczonym doradcą, który przeprowadzi dogłębne analizy i pomoże uniknąć podjęcia niekorzystnych dla Ciebie i Twojej firmy decyzji. Więcej informacji na ten temat może znaleźć tutaj.